Batzuek pentsa dezakete taloa baserri-azoketan edo jai berezietan bakarrik jaten dela. Baina, benetan, hemengo arbasoek eguneroko ogi gisa erabiltzen zuten. Gu, Euskal Herrian bizi den familia japoniar-euskalduna, taloa gure etxean prestatzen hasi gara, gure haurrentzat ohiko jaki bihurtzeko. Gaur, gure esperientzia partekatu nahi dugu, eta bide batez, taloaren jatorria eta benetako zaporea berreskuratzeko gakoak azaldu.
Duela gutxi, Taloaren Ondarea Sustatzeko Elkarteko lagun bikote batek nola egiten den irakatsi zigun. Gaur, taloaren historia, prestatzeko trikimailuak eta benetako zaporea lortzeko gakoak partekatuko ditut zurekin!
Taloaren Historia: Euskal Herriko Jakinduria Biltzen Duen Janaria
Euskal Herria menditsua da, eta klima hezea eta euritsua du. Garai batean, garia lantzea zaila zen eskualde honetan, eta horregatik, arto-irina erabiliz egindako taloa sortu zen. Hasieran, ogia ordezkatzeko janaria izan zen eta herritarren mahaian ohikoa bihurtu zen. Gaur egun, gehienok festetan jaten dugu, baina hemengo arbasoek egunero jaten zuten. Eta jateko moduak ere aldatu egin dira.
Garai bateko taloa nola jaten zen
🔹 Ogitarteko moduan, gogokoen duzun osagaia tartean jarrita
🔹 Esnetan bustita mokadutxo goxo gisa
Taloaren Osagaiak eta Tresnak: Errazak eta Eskuragarriak!
Taloa prestatzeko hiru osagai soilik behar dira.
🥣 Osagaiak (15-20 unitate)
✅ Arto-irina (ahal bada ekologikoa eta xehea) – 1 kg
✅ Ura epela – edalontzi 1
✅ Gatz apur bat
🥓 Betegarriak (aukeran)
- Txistorra (harategiko etxeko txistorra koipe gutxiago izan ohi du, eta zapore bikaina dauka!)
- Urdaia
- Ardi-gazta
- Txokolatea (tableta edo pasta, gustura)
🍳 Tresnak
- Orearentzako ontzia
- Egurrezko ohol bat (itsasten ez dadin)
- Burdinazko plaka edo zartagina
Taloa Egiten: Benetako Zaporea Lortzeko Pausoak
① Orea prestatu
- Osagaiak banatu → Arto-irina bi zatitan: 750g orea egiteko, 250g hautsa eta moldatzeko.
- Formatu → Arto-irinari gatz apur bat gehitu eta menditxo bat egin, erdian sakonune bat utziz.
3.Oratu → Sakonunean pixkanaka ura gehitu eta ondo oratu. Orea gehiegi biguntzen bada, hautsa gehi daiteke moldatzeko.
4.Amaitu → Orea bol batean bildu eta belarri-mihia baino apur bat gogorrago egon arte oratzen jarraitu.
② Orea luzatu
- Oholari hautsa bota eta 10-15 cm-ko diametroa eta 3 mm-ko lodiera duen zirkulu mehe bat luzatu.
- Itsasten ez dela ziurtatzeko, behar adina hautsa erabili.
③ Erre
- Formatutako ore-zatia seguituan plantxan edo zartaginean erre orea ez itsasteko.
- Erdigunea puzten hasten denean eta urre koloreko bihurtzen denean, prest dago!
④ Betegarriak jarri eta gozatu!
- Txistorra, gazta edo nahi duzun osagaia erantsiz, taloa tolestu.
- Bero-bero jan eta gozatu Euskal Herriko zaporeaz!
Elkartea eta Taloa: Elikadurak Lotzen Dituen Harremanak
Oraingo honetan, elkarte batean taloa prestatzeko aukera izan genuen.
Taloa orea egiten hasi bezain laster, jendea hurbildu eta esaten hasi zitzaigun:
“Taloa! Zeinen goxoa! Soberatzen zaizukizue gero gure etxera ekarrir!”
Euskal jendartean zenbaterainoko presentzia duen sentitu nuen, jendea batzera eta partekatzera bultzatzen duen janaria delako.
Lagunen laguntzaz, kanpotik kurruskaria eta barrutik samurra den taloa lortu genuen. Haurrak pozik jan zuten eta, azkenean, ez zen bat bera ere soberan geratu!
Taloa Etxean: Euskal Saborra Gure Mahaira
Euskal Herrian taloa ez da galduko, baina etxe gehienetan ez da maiz egiten. Hala ere, gure seme-alabek japoniar eta euskal sustraiak dituztenez, guk tradizio hau mantentzea erabaki dugu. Eta zergatik ez? Beraiek hazten direnean, agian etorkizuneko euskal-japoniar belaunaldiek ere jarraituko dute tradizio hau.
Lagunekin edo familiarekin elkartzen zarenean hurrengo aldian, talo-festa bat aukera polita izan daiteke.
Lagunek esan ziguten bezala:
“Taloa ogiaren ordezkoa izan da beti, beraz, bete ezazu nahi duzunarekin!”
Zure gustuko osagaiak jarri eta on egin!
