Jaialdietan ezinbestekoa den taloa
Euskal jaietan ezin falta den janaria da taloa.
Berria jaten duzunean, arto-irinezko orea usaintzen da, eta txistorra urtzen den heinean, haren zaporea ederki nabaritzen da.
Donostiako Santo Tomas egunean, dozena bat talo-denda jartzen dira, eta arrakasta handiena dutenek ilara luzeak izaten dituzte. Haur zein helduentzat gustukoena, Euskal Herriko soul food-a da.
Duela gutxi, Taloaren Ondarea Sustatzeko Elkarteko lagun bikote batek nola egiten den irakatsi zigun. Gaur, taloaren historia, prestatzeko trikimailuak eta benetako zaporea lortzeko gakoak partekatuko ditut zurekin!
Taloaren Historia: Euskal Herriko Jakinduria Biltzen Duen Janaria
Euskal Herria menditsua da, eta klima hezea eta euritsua du. Garai batean, garia lantzea zaila zen eskualde honetan, eta horregatik, arto-irina erabiliz egindako taloa sortu zen. Hasieran, ogia ordezkatzeko janaria izan zen eta herritarren mahaian ohikoa bihurtu zen.
Garai bateko taloa nola jaten zen
🔹 Ogitarteko moduan, gogokoen duzun osagaia tartean jarrita
🔹 Esnetan bustita mokadutxo goxo gisa
Gaur egun, jai eta ekitaldietan janari tradizional gisa saltzen da. Hona hemen talo betegarri ezagunenak:
🔥 Taloan gehien gustatzen diren osagaiak
- Txistorra
- Urdaia
- Ardi-gazta
- Txokolatea (Tableta edo pasta moduan, nahi duzun bezala)
Taloaren Osagaiak eta Tresnak: Errazak eta Eskuragarriak!
Taloa prestatzeko hiru osagai soilik behar dira.
🥣 Osagaiak (15-20 unitate)
✅ Arto-irina (ahal bada ekologikoa eta xehea) – 1 kg
✅ Ura epela – edalontzi 1
✅ Gatz apur bat
🥓 Betegarriak (aukeran)
- Txistorra (harategiko etxeko txistorra koipe gutxiago izan ohi du, eta zapore bikaina dauka!)
- Urdaia
- Ardi-gazta
- Txokolatea (tableta edo pasta, gustura)
🍳 Tresnak
- Orearentzako ontzia
- Egurrezko ohol bat (itsasten ez dadin)
- Burdinazko plaka edo zartagina
Taloa Egiten: Benetako Zaporea Lortzeko Pausoak
① Orea prestatu
- Osagaiak banatu → Arto-irina bi zatitan: 750g orea egiteko, 250g hautsa eta moldatzeko.
- Formatu → Arto-irinari gatz apur bat gehitu eta menditxo bat egin, erdian sakonune bat utziz.
- Oratu → Sakonunean pixkanaka ura gehitu eta ondo oratu. Orea gehiegi biguntzen bada, hautsa gehi daiteke moldatzeko.
- Amaitu → Orea bol batean bildu eta belarri-mihia baino apur bat gogorrago egon arte oratzen jarraitu.
② Orea luzatu
- Oholari hautsa bota eta 10-15 cm-ko diametroa eta 3 mm-ko lodiera duen zirkulu mehe bat luzatu.
- Itsasten ez dela ziurtatzeko, behar adina hautsa erabili.
③ Erre
- Formatutako ore-zatia plantxan edo zartaginean erre.
- Erdigunea puzten hasten denean eta urre koloreko bihurtzen denean, prest dago!
④ Betegarriak jarri eta gozatu!
- Txistorra, gazta edo nahi duzun osagaia erantsiz, taloa tolestu.
- Bero-bero jan eta gozatu Euskal Herriko zaporeaz!
Elkartea eta Taloa: Elikadurak Lotzen Dituen Harremanak
Oraingo honetan, elkarte batean taloa prestatzeko aukera izan genuen.
Taloa orea egiten hasi bezain laster, jendea hurbildu eta esaten hasi zitzaigun:
“Taloa! Zeinen goxoa! Soberatzen zaizukizue gero gure etxera ekarrir!”
Euskal jendartean zenbaterainoko presentzia duen sentitu nuen, jendea batzera eta partekatzera bultzatzen duen janaria delako.
Lagunen laguntzaz, kanpotik kurruskaria eta barrutik samurra den taloa lortu genuen. Haurrak pozik jan zuten eta, azkenean, ez zen bat bera ere soberan geratu!
Taloa Etxean: Euskal Saborra Zure Mahaira
Lagunek esan ziguten bezala:
“Taloa ogiaren ordezkoa izan da beti, beraz, bete ezazu nahi duzunarekin!”
Japonian egiten dugun Makizushiaren modura, zure gustuko osagaiak jarri eta Euskal Herriko ardo on batekin talo-festa bat antolatu! 🎉
